تب کریمه کنگو +روش های پیشگیری و درمان

بیماری حاد ویروسی خونریزی دهده قابل انتقال از حیوان به انسان می‌باشد که بصورت ناگهانی شروع شده و موجب مرگ حداکثر ۵۰% از بیماران می‌گردد. بیماری در دامها علائم قابل توجهی ندارد و پس از گزش کنه آلوده، ویروس کمتر از یک هفته در بدن دام باقی می‌ماند.

مخزن اصلی ویروس در طبیعت کنه سخت از خانواده هیالوما می‌باشد، ویروس درتمام مراحل تکامل کنه در بدن کنه باقی می‌ماند و از طریق تخم به نسلهای بعد منتقل می‌گردد.
جوندگان نیز به عنوان مخزن ویروس شناخته شده‌اند.

 وضعیت جهانی بیماری چگونه است؟
در بسیاری از کشورهای افریقایی، اروپایی، آسیایی، گسترش داشته است.
در سال ۲۰۰۱ همه‌گیریهایی در جنوب آفریقا، کوزوو، آلبانی، پاکستان و ایران گزارش شده است.  
وضعیت بیماری در ایران چگونه است؟
در طی سالهای اخیر بیماری در استانهای مختلف کشور مشاهده گردیده، ولی بیشترین موارد از سیستان و بلوچستان، اصفهان و گلستان گزارش شده است.

راه انتقال تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چگونه است؟
– تماس با دامهای آلوده.
– تماس با خون و ترشحات لاشه دام آلوده در زمان ذبح.
– گزش کنه یا دستکاری و له کردن آن .
– تماس با خون، ترشحات و نمونه‌های بافتی بیمار آلوده.  
ضمناً : احتمال ابتلاء به بیماری در صورت مسافرت به یک منطقه روستایی حتی بدون سابقه تماس آشکار با حیوانات یا گزش کنه، وجود دارد.  

مراحل مختلف بیماری چگونه است؟
بیماری چهار مرحله دارد:
۱- دوره کمون: پس از گزش کنه ۱ تا ۳ روز، حداکثر ۹ روز می‌باشد. پس از تماس با خون و ترشحات و بافت حیوان انسان مبتلا ۷-۵ روز، حداکثر ۲ هفته است.
۲- مرحله قبل از خونریزی: بیمار بطور ناگهانی دچار تب، سردرد و درد عضلانی می‌گردد، ممکن است درد پشت چشم، دل درد، اسهال و استفراغ نیز ایجاد شود.
۳- مرحله خونریزی: معمولاً پس از ۴ روز بیمار دچار پتشی، پورپورا در پوست و مخاط می‌شود.
علاوه بر این ممکن است استفراغ خونی و ملنا که نشان دهنده خونریزی گوارشی است و خلط خونی، خونریزی از لثه، خون در ادرار، خونریزی از گوش، ملتحمه و هپاتیت نیز ایجاد شود. در موارد شدید بیماری، انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) یا نارسایی یک یا چند عضو اتفاق می‌افتد.
۴- دوره نقاهت: چنانچه بیمار فوت نکند معمولاً پس از ۱۰ روز بتدریج با کمرنگ شدن ضایعات پوستی علائم بیماری برطرف شده و بیمار بهبود می‌یابد.

شکل مزمن یا عود بیماری وجود ندارد.

تعاریف تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو:
مورد مشکوک: شروع ناگهانی تب، سردرد، درد عضلانی و خونریزی به همراه یک یافته اپیدمیولوژیک در دو هفته قبل از شروع علائم (تماس با دام یا ذبح دام، تماس با خون و ترشحات لاشه دام، گزش کنه یا دستکاری کنه، تماس با بیمار مشکوک به CCHF و مسافرت به یک منطقه روستایی)
مورد محتمل:  مورد مشکوک دارای پلاکت کمتر از ۱۵۰۰۰۰ در میلی‌لیتر یا کاهش ۵۰% تعداد پلاکت در طی ۳ روز، که می‌تواند همراه لکوپنی یا لکوسیتوز باشد.
مورد قطعی:  مورد محتملی که تست سرولژیک (lgM یا lgG) اختصاصی مثبت داشته باشد.

موارد مشکوک را بلافاصله بصورت تلفنی به مرکز بهداشت گزارش نمایید.
امکان ایجاد اشکال خفیف و بدون علامت بیماری وجود دارد.

درمان تب خونریزی دهنده کریمه کنگو چگونه است؟
اساس درمان مراقبت از بیمار، اصلاح آب و الکترولیت و در صورت لزوم جایگزینی خون و پلاکت می‌باشد.
ریباورین داروی ضد ویروسی مؤثری است که در موارد محتمل کاربرد دارد و به مقدار زیر استفاده می‌شود:
-  میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار یکجا سپس
-  ۱۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار هر ۶ ساعت برای ۴ روز، سپس
– ۵/۷ میلی‌گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن بیمار هر ۸ ساعت برای ۶ روز.

روشهای پیشگیری از ابتلاء به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو:
– ذبح دامها در کشتارگاهها.
– استفاده از وسایل ایمنی شامل: کلاه، عینک، ماسک، روپوش، پیش‌بند پلاستیکی، دستکش و چکمه در هنگام ذبح دام.
– حفاظت فردی جهت جلوگیری از گزش کنه شامل: استفاده از پیراهن آستین بلند، شلوار بلند، چکمه و دستکش در هنگام تماس با دام و تعویض لباس، چکمه و دستکش پس از تماس بادام و شستشوی آنها.
– عدم جداسازی کنه با دست بدون دستکش از بدن دام.
– استفاده از وسایل ایمنی در هنگام تماس با موارد مشکوک تب خونریزی دهنده کریمه کنگو بخصوص اگر بیمار دچار خونریزی شده باشد. شامل: کلاه، عینک، ماسک، گان، پیش‌بند پلاستیکی، دستکش و چکمه یا روکفشی. همه افرادی که به اتاق بیمار رفت و آمد دارند شامل: پرستار، پزشک، خدمتکاران و ملاقات کنندگان باید از وسایل ایمنی استفاده نمایند